Działania Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej a współpraca z Policją i lokalnymi służbami

UDC 32:005.334].-049.5(438-2) 

Bogdan Tsolyk – student III roku kierunku Bezpieczeństwo Narodowe, Państwowa Szkoła Wyższa imienia Papieża Jana Pawła II 

Natalia Tsolyk – docent katedry języków obcych i przekładu, Wołyński Uniwersytet Narodowy im.Łesi Ukrainki

^© Tsolyk B., Tsolyk N., 2020

Celem pracy jest badanie skuteczności realizacji zadań z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego na terenie miasta Biała Podlaska. W trakcie opracowania tematu określono aspekty teoretyczne bezpieczeństwa publicznego, przeanalizowano podstawy prawne i strukturę organizacyjną Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej. Szczegółowo opisano główne zadania realizowane przez Straż Miejską w Białej Podlaskiej i współpracę z innymi służbami.

Słowa kluczowe: bezpieczeństwo publiczne, Straż Miejska, Policja, monitoring.

Formułowanie problemu naukowego i jego znaczenie. Przedstawienie roli Straży Miejskiej w systemie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego w mieście Biała Podlaska jest celem niniejszej pracy. W trakcie badania udało się ustalić skuteczność realizacji zadań z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego na terenia miasta Biała Podlaska.

Po analizie źródeł teoretycznych ustalono, że bezpieczeństwo publiczne jest elementem wewnętrznego bezpieczeństwa kraju. Pewność człowieka, że nic nie niesie zagrożenia jego życiu, zdrowiu, zawodowi jest statyczną częścią definicji bezpieczeństwa. Jego dynamiczną stronę zapeniają działania instytucji czy człowieka. Dlatego bezpieczeństwo jest jesnocześnie stanem i procesem. 

Miasto Biała Podlaska jest zlokalizowane na skrzyżowaniu dużych szlaków komunikacyjnych na pograniczu Polski, Białorusi i Ukrainy. Na Krajowej Mapie Zagrożeń Bezpieczeństwa miasto jest stosunkowo bezpiecznym w regionie. Głównymi zagrożeniami w mieście są kradzieże, kierowanie pojazdami mechanicznymi w stanie nietrzeźwości, nieprawidłowe parkowanie, wałęsajęce się bezpańskie psy i in. 

Główny materiał i uzasadnienie wyników badania. Prawie 30 lat temu została powołana Straż Miejska w Białej Podlaskiej w celu ochrony spokoju i porządku w miejscach publicznych, informowania społeczności lokalnej o zagrożeniach, zapobiegania wykroczeń. Straż Miejska w Białej Podlaskiej jest częścią organizacyjną Urzędu Miasta Biała Podlaska. Kieruje placówką Komendant, jego przełożonym jest Prezydent Miasta. Straż miejska w Białej Podlaskiej stanem na 2019 rok zatrudnia 20 strażników mundurowych na stanowiskach: aplikant, młodszy strażnik, strażnik, starszy strażnik, młodszy specjalista, specjalista, starszy specjalista, młoszy inspektor, inspektor, starszy inspektor, zastępca komendanta, komendant. Zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta Biała podlaska Straż Miejska działa w trybie 24-godzinowym, co pozwala na bezzwłoczne reagowanie na zgłoszenia mieszkańców i całodobowy monitoring bezpieczeństwa w mieście.

Dla placówki jest charakterystyczne służbowe podporządkowanie, rozpodział obowiązków i odpowiedzialność za wykonanie zadań. Zadania Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej są określone w odpowiednim regulaminie. Do nich, między innymi należą: kontrola ruchu drogowego, ochrona porządku i spokoju w miejscach publicznych, zabezpieczenie miejsca przestępstwa, ochrona obiektów komunalnych, doprowadzanie osób nietrzeźwych do Policyjnej Izby Zatrzymań lub miejsca zamieszkania, informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, pełnienie całodobowego dyżuru na potrzeby Centrum Zarządzania Kryzysowego Miasta Biała Podlaska.

Według raportów z pracy Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej, co roku jest zgłaszanych około 6 000 interwencji: w 2010 r. – 6795, w 2014 r. – 5191 [1], w 2018 r. – 6000 [2]. Mieszkańcy mogą skorzystać z numeru alarmowego 986, lub zakładki «Zgłoś problem» na stronie internetowej miasta [3]. 

W celu podnoszenia jakości zadań z zakresu bezpieczeństwa i porządku publicznego, Straż Miejska aktywnie współpracuje z innymi podmiotami. Taka współpraca odbywa się na różnych szczeblach [4, 245]:

• strategicznym – przyjmowanie decyzji;
• taktycznym – szukane sposoby wykonania decyzji;
• operacyjnym – bezpośrednie wykonanie. 

Pierwsze dwa (strategiczny i taktyczny) są wykorzystywane do współpracy między strukturami na podstawie aktów prawnych. Tu współdziałają szefowie jednostek, wchodzących do systemu bezpieczeństwa. Na szczeblu operacyjnym odbywa się bezpośredni kontakt między pracownikiem służby i obywatelem. 

Zadania Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej wymagają współpracy z Policją, dlatego podstawą prawną takich wspólnych działań jest porozumienie, zawarte pomiędzy komendantem Policji i Prezydentem Miasta. Do podstawowych obszarów współpracy Policji i Straży należy: zorganizowanie i utrzymanie stałej łączności między policją i strażą z uwzględnieniem lokalnych potrzeb i możliwości; obserwowanie i rejestrowanie informacji za pomocą środków technicznych w miejscach publicznych;  prowadzenie wspólnych czynów porządkowych w miejscach publicznych;  wymiana informacją o zagrożeniach [5]. 

W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pracuje Międzyresortowy Zespół ds. współpracy ze Strażami Miejskimi. Na spotkaniach są opracowywane zmiany w kierunku funkcjonowania Straży Miejskich. «Istota zmian sprowadza się do usprawnienia organizacji oraz zwiększenia efektywności wykonywanych przez Straże Miejskie zadań, a tym samym wzmocnienia współpracy z Policją w obszarze porządku publicznego» [6]. 

Na terenie maiasta Biała Podlaska strażnicy we współpracy z Policją najczęściej współpracują przy zabezpieczeniu porządku w miejscach zgromadzeń pod czas organizowanych imprez i uroczystości. Straż Miejska prowadzi też ochronę obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej. Naprzykład, boisko przy ulicy Janowskiej w ubiegłych latach codziennie rano było otwierane, a o 22.00 zamykano przez strażników. Często w godzinach nocnych tam dochodziło do interwencji, dlatego boisko zostało włączone do mapy zagrożeń. 

Oprócz patroli, bardzo ważną rolę w biezpieczeństwie publicznym odgrywa monitoring miejski. Przy pomocy kamer strażnicy mogą identyfikować sprawców, analizować zagrożenia, szybko oceniać sytuację w każdej dzielnicy miasta. W taki sposób na wykroczenia pilnie mogą zreagować patrole Policji czy odpowiednich służb. Straż Miejska w Białej Podlaskiej obsługuje ponad 70 kamer i system pomocniczy. «Aktualnie Kamery zlokalizowane są w szerszym centrum miasta, wokół budynku Caritas , lotniska, ZSO nr 2» [7]. Rejestrator pozwala na podłączenie do systemu 256 kamer. 

Straż Miejska w Białej Podlaskiej we współpracy ze Strażą Leśną prowadzi czynności w celu zapobiegania zaśmiecaniu terenów leśnych. W okolicy dworca PKP razem ze Strażą Ochrony Kolei są organizowane patrole. Ze Strażą Pożarną strażnicy współdziałają przy zabezpieczeniach akcji ratowniczych [7, 2].

Zlokalizowanie miasta Biała Podlaska praktycznie na granicy trzech państw (Polski, Ukrainy, Białorusi) predysponuje do realizacji wspólnych działań w zakresie bezpieczeństwa ze Strażą Graniczną. Wjazd bezwizowy dla mieszkańców Ukrainy, oraz Mały Ruch Graniczny pozwalają na regularne przekroczenie granicy, dlatego strażnicy miejscy współpracują ze Strażą Graniczną w zakresie przeprowadzania kontroli osób nielegalnie przebywających na terenie miasta. W celu ograniczenia przemytu i handlu towarami bezakcyzowymi Straż Miejska aktywnie współpracuje z Urzędem Celnym w Białej Podlaskiej. Strażnicy najczęściej zatrzymują przemytników, zabezpieczają towar do przybycia Policji i funkcjonariuszy Służby Celnej.

Centrum Zarządzania Kryzysowego znajduje się w jednym budynku ze Strażą Miejską w Białej Podlaskiej. To ułatwia realizację Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Miasta Biała Podlaska [9], który zobowiązuje do całodobowego dyżuru strażników w Centrum Zarządzania Kryzysowego. Dyżurny otrzymuje ostrzeżenia i inne informacje od Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego, następnie informuje odpowiednie podmioty. W przypadku zdarzeń nadzwyczajnych (akty terroru, katastrofy budowlane, ekologiczne i komunikacyjne, powodzie, ujawnienie niewybuchów i in.) natychmiast jest informowany Prezydent Miasta. W dniu 17 kwietnia 2020 r. w okolicy centrum handlowego «Sas» został znaleziony niewybuch bomby lotniczej, Straż Miejska zabezpieczyła teren do przyjazdu grupy saperów [10].

Straż Miejska we współpracy z innymi jednostkami prowadzi działania w celu zmniejszenia ryzyka rozprzestrzeniania się koronawirusa w Białej Podlaskiej. «Bialski magistrat informuje, że nieprzerwanie działa bialskie Centrum Zarządzania Kryzysowego, które tworzy kierownictwo Urzędu Miasta, Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Straży Miejskiej i Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej» [11]. Zadaniem Straży Miejskiej jest weryfikacja trybu pracy placówek handlowych i gastronomicznych. Szczególną uwagę zwraca się na targowiska i tzw. babski rynek, aby nie narażać mieszkańców na zakażenie. «Prezydent zlecił Straży Miejskiej dodatkowe patrole w celu pouczania zarówno dzieci, jak i młodzieży oraz osób dorosłych, by unikali skupisk» [12].

Jednym z najważniejszych zadań Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej jest czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym. Do nowych inicjatyw w tym zakresie należy patrolowanie przez strażników terenów koło szkół, zwłaszcza tym, gdzie jest  duży ruch pojazdów. Do tego typu zadań należy też kontrolowanie parkowania w niedozwolonych miejscach, naprzykład w centrum miasta na deptaku. Zimą strażnicy pomagają kierowcom w odpalaniu samochodów. «Dwukrotnie, nie więcej! Ale tyle razy bezpłatnie można zgłosić Straży Miejskiej problem z odpaleniem auta zimą. Szczególnie po siarczystych mrozach część akumulatorów odmawia współpracy. Straż Miejska pomaga wtedy kierowcom» [13]. 

Straż aktywnie też działa w kierunku zapobiegania przestępczości. Oprócz roli prewncyjnej, wykonuje misję profilaktyczną. Tu w znacznym stopniu chodzi o edukację w dziedzinie bezpieczeństwa. W Białej Podlaskiej strażnicy edukują młodych mieszkańców miasta, prowadząc spotkania w przedszkolach i szkołach na temat bezpiecznego poruszania się po mieście, bezpiecznych wakacji, zasad ruchu drogowego w ramach akcji «Bezpieczne Miasto – Bezpieczna Biała – Bezpieczne Dziecko». Do dzieci najmłodszych przychodzi maskotka Lew Julian, który prowadzi zajęcia edukacyjne pod hasłem «Bezpieczne ferie» [14]. 

Do funkcji strażników należy też kontrola czystości jak miejskich tak i prywatnych posesji. Jednym z problemów ekologicznych, który jest najczęściej zgłaszany przez mieszkańców jest smog i jego skutki. «W przyszłości Straż Miejska ma wnioskować do Prezydenta i Rady Miasta o zakup laboratorium i specjalistyczne urządzenia kontrolne w tym dron antysmogowy badający skład spalanych materiałów» [15]. Naprzykład, Straż Miejska w Białej Podlaskiej pomagała także pracownikom wydziału gospodarki komunalnej w weryfikacji szamb na terenie miasta.

Straż Miejska w Białej Podlaskiej od lat współpracuje z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej przy nadaniu pomocy ludziom bezdomnym. Co roku strażnicy kontrolują miejsca przebywania takich ludzi, odnajdując osoby śpiące przy mrozach. Doprowadzają też osóby nietrzeźwe do Policyjnej Izby Zatrzymań lub miejsca zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim zagrażają życiu i zdrowiu innych osób.

Straż Miejska aktywnie współdziała ze Schroniskiem Miejskim dla Bezdomnych Zwierząt, aby rozwiązać problem psów bezpańskich w mieście. Zdarzają się bardzo nietypowe przypadki związane ze zwierzętami na terenie miasta Biała Podlaska. We współpracy ze Strażą Pożarną strażnicy wydobywali z odstojnika rury burzowej tchórza [16]. Często, zwłasza wiosną, w okolice miasta trafiają z lasów łosie. «Strażnicy miejscy zabezpieczyli ulicę Okopową by bezpiecznie wyszedł z terenu wymiennikowni, a następnie w miarę naszych możliwości pomogliśmy mu przedostać się za obwodnicę» [17].

Wnioski i perspektywy badania.  Na terenie maiasta Biała Podlaska strażnicy we współpracy z Policją najczęściej działają przy zabezpieczeniu porządku w miejscach zgromadzeń pod czas organizowanych imprez i uroczystości. Służby mundurowe wspólnie korzystają z miejskiego monitoringu, który pozwala na szybką ocenę sytuacji w każdej dzielnicy miasta. Straż aktywnie też działa w kierunku zapobiegania przestępczości. Oprócz roli prewncyjnej, wykonuje misję profilaktyczną. Wszystkie organy, inspekcje, instytucje i służby (w tym Straż Miejska w Białej Podlaskiej), które pracują na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego w kraju tylko we współpracy i składają system. Wyeliminowanie jednej jego części doprowadzi do zagrożenia bezpieczeństwu obywateli.

Źródła i literatura

1. Raport z pracy Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej w latach 2012-2014, Straż Miejska w Białej Podlaskiej, Biała Podlaska 2015, s. 6.
2. Biała Podlaska: Nowy komendant Straży Miejskiej. Przez 20 lat był zastępcą, https://www.dziennikwschodni.pl/biala-podlaska/biala-podlaska-nowy-komendant-strazy-miejskiej-przez-20-lat-byl-zastepca,n,1000238349.html, [dostęp 11.09.2019 r.].
3. Zgloś problem, https://bialapodlaska.pl/zglos-problem/lista, [dostęp 16.03.2020 r.].
4. T. Michalczyk, J. Mazur. Rola straży miejskiej w systemie bezpieczeństwa i porządku publicznego miasta, Wprowadzenie do problematyki. [w] Bezpieczeństwo i zarządzanie kryzysowe. Tom XVII, zeszyt 5, część III. Łódź-Warszawa 2016, s.400.
5. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych. Dz.U. z 1997 r. nr 123 poz. 779, [dostęp 22.11.2018 r.].
6. O strażach gminnych i miejskich w MSWiA, https://www.gov.pl/web/mswia/o-strazach-gminnych-i-miejskich-w-mswia, [dostęp 11.09.2019 r.].
7. Biała Podlaska: Nowy komendant Straży Miejskiej. Przez 20 lat był zastępcą, https://www.dziennikwschodni.pl/biala-podlaska/biala-podlaska-nowy-komendant-strazy-miejskiej-przez-20-lat-byl-zastepca,n,1000238349.html, [dostęp 11.09.2019 r.].
8. Informacja o pracy Straży Miejskiej w Białej Podlaskiej w 2012 r., sygnatura:SM.0644.2.2013.AŻU1, Biała Podlaska 2013.
9. Regulamin Organizacyjny Urzędu Miasta Biała Podlaska § 21 ust. 1, Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 69/16 Prezydenta Miasta Biała Podlaska z dnia 31 marca 2016 r., Urząd Miasta Biała Podlaska, Biała Podlaska 2016.
10. Niewybuch znaleziony za SAS-em, https://podlasianin.com.pl/niewybuch-znaleziony-za-sas-em/, [dostęp 17.04.2020 r.].
11. Bieżące działania w celu zmniejszenia ryzyka rozprzestrzeniania się koronawirusa w Białej Podlaskiej, http://podlasie24.pl/miasto-biala-podlaska/region/biezace-dzialania-w-celu-zmniejszenia-ryzyka-rozprzestrzeniania-sie-koronawirusa-w-bialej-podlaskiej-2d852.html, [dostęp 20.03.2020 r.].
12. Biała Podlaska: Sprawozdanie Prezydenta Miasta z działalności, https://www.radiobiper.info/2020/03/26/biala-podlaska-sprawozdanie-prezydenta-miasta-z-dzialalnosci-4/, [dostęp 28.03.2020 r.]. 
13. Biała Podlaska: Henryk Nędziak Komendantem Straży Miejskiej. https://www.radiobiper.info/2019/03/04/biala-podlaska-henryk-nedziak-komendantem-strazy-miejskiej-film/, [dostęp 11.09.2019 r.].
14. „Ani mróz, coszczypie w uszy, ani śnieg, co w oczy proszy, ani wiatr, co czoło chłodzi, nic zabawie nie zaszkodzi…” – czyli zajęcia edukacyjne z pracownikami straży miejskiej z Białej Podlaskiej. http://przedszkole-rakowiska.pl/2019/02/07/zima-umiemy-bawic-sie-bezpiecznie-czyli-zajecia-edukacyjne-z-pracownikami-strazy-miejskiej-z-bialej-podlaskiej/, [dostęp 11.09.2019 r.].
15. Biała Podlaska: Henryk Nędziak Komendantem Straży Miejskiej. https://www.radiobiper.info/2019/03/04/biala-podlaska-henryk-nedziak-komendantem-strazy-miejskiej-film/, [dostęp 11.09.2019 r.].
16. Znaleźli tchórza w rurze, https://bp24.pl/znalezli-tchorza-w-rurze/, [dostęp 16.07.2018 r.].
17. Łoś w mieście. Pomogła straż miejska, https://bialanews.pl/los-w-miescie-pomogla-straz-miejska/, [dostęp 19.05.2019 r.].

Цьолик Богдан, Цьолик Наталія. Діяльність муніципальної поліції в м.Біла-Підляська і співпраця з поліцією та місцевими службами. Метою дослідження є вивчення ефективності виконання завдань щодо забезпечення громадської безпеки у місті Біла-Підляська. Під час роботи було визначено теоретичні аспекти громадської безпеки, проаналізовано правові основи та організаційну структуру міської варти в м. Біла-Підляська. Детально описано основні завдання, які виконує муніципальна поліція в Білій-Підляській та співпраця з іншими службами.

Ключові слова: громадська безпека, муніципальна поліція, поліція, моніторинг.

Tsolyk Bohdan, Tsolyk Nataliia. The municipal police (Straż miejska) in the city of Biała Podlaska activity and its cooperation with the police and other services. The purpose of the paper is to study the effectiveness of the public safety implementation in the city of Biała Podlaska. The main public safety theoretical aspects were determined in the course of research as well as the paper analyzes the legal framework and organizational structure of the municipal police (Straż miejska) in the city of Biała Podlaska. Both the main tasks carried out by the municipal police (Straż miejska) in the city of Biała Podlaska and cooperation with other services are thoroughly examined.Key words: public safety, municipal police (Straż miejska); police, monitoring.